Xứ sở rượu vang của Mỹ là miền nam California – thung lũng Napa. Nhưng một loại vang đặc biệt – rượu vang đá làm từ nho tuyết thì chỉ có ở vùng phía bắc Michigan. Ở Mỹ không có nhiều nơi đủ điều kiện thích hợp để làm rượu vang đá (hầu hết được sản xuất tại Đức và Canada) nhưng thị trấn Traverse ở Michigan được ân sủng của thiên nhiên với tầm nhìn toàn cảnh hồ Michigan, và không khí lạnh đến từ các hồ là điều kiện hoàn hảo để làm lạnh nho.

Vang đá ra đời một cách rất tình cờ: Vào một mùa đông đặc biệt lạnh hơn bình thường vào năm 1794, các xưởng nấu rượu ở Granconia, Đức, đã sản xuất ra rượu bằng cách ép nước từ nho đã cứng đơ do bị thời tiết đóng băng (vì tiếc của không muốn bỏ phí vườn nho vốn mất hơn cả năm chăm sóc), và kinh ngạc khi quy trình này tạo ra được một loại rượu vàng óng, ngòn ngọt dễ chịu. Nó nhanh chóng trở thành một loại rượu đặc biệt dành cho những người sành điệu và giàu có (ví giá bán rất đắt).

Tại sao rượu Vang Đá – Ice wine đắt hơn rượu vang thường?

Trong tiến trình sản xuất vang đá, trái nho cần được hái lúc chín cây khi nhiệt độ tối thiểu bên ngoài là -8°C hoặc  -7°C. Khi trái nho được hái còn ở dạng đông đá này, thì chất đường và các thành phần không hoà tan khác không bị đông đá mà chỉ có nước ở trong trái nho là bị đông đá, điều này khiến trái nho rất ngọt. Bởi vì trái nho bị đông đá trước tiến trình lên men nên trái nho không bi ảnh hưởng cuả hai loại nấm Botrylis cinerea hay noble rot, đây là loại nấm mà các giàn nho hay mắc phải khiến cho chất lượng nho kém hoàn hảo. Những loại nho thông dụng được dùng để sản xuất ice wine là: Riesling, Chardonnay Seyval Blanc, Vidal Blanc, và Cabernet Franc.

Khi các tiêu chuẩn được đáp ứng, phải nhanh chóng thu hoạch và ép nho. Những quả nho này sẽ được ép liên tục trong những căn phòng có nhiệt độ từ âm 8 đếm âm 10 độ C. Những nhà sản xuất truyền thống thường xây phòng ép ngoài trời để tận dụng cái lạnh tự nhiên (đỡ phải trả tiền điện), nhưng như vậy có nghĩa là phải ép nho thật nhanh vì khí hậu thay đổi khá thất thường. Lượng nước từ nho đông lạnh chỉ bằng khoảng 1 phần 5 lượng nước trong nho thường (lượng này chủ yếu có được từ nước sương, nho đông lạnh thực chất chỉ còn đường tự nhiên và axít là chính). Nói cách khác, một dàn nho thường sẽ làm ra một chai rượu; trong khi nho đông lạnh sẽ chỉ cho một ly. Điều này lý giải được sự khác biệt về giá giữa hai loại.

Ai có ý gian, muốn mua nho về đông lạnh trong tủ rồi ép thành nước nên dẹp bỏ tư tưởng này. Nho chín tự nhiên trên giàn có vị khác với nho chín trên kệ. Nước sương đông lạnh trên nho là loại nước cực tinh khiết (hơn cả nước suối), trong khi nước đông lạnh trong tủ đá sẽ có mùi đặc trưng. Nhưng ai từng uống trà sen nấu bằng nước sương thì sẽ hiểu rằng không có nước nào thay thế được vị của nước sương tự nhiên này. Và nho trồng ở thời tiết khác cũng sẽ khác, tuy cùng giống nhưng khi trồng ở vùng lạnh với nhiệt độ nhất định, nho sẽ có một lớp lông tơ mịn và vị cũng sẽ thay đổi. Thêm nữa, những quả nho phải được thu hái hết sức cẩn thận và nhanh chóng một khi điều kiện thời tiết đã được đáp ứng. Tiền công lao động trả cho người thu hoạch nho thường rất cao.

Điều kiện nơi trồng nho

Yêu cầu chính của ice wine là nhiệt độ tấp và mùa lạnh phải trùng với kỳ cuối của đợt thu hoạch nho, nhưng cũng không được lạnh ngắt như nước Nga. Canada, Đức, Luxembourg v.v… là những nơi có khí hậu thích hợp nhất. Và ở Mỹ là ở khu vực phía bắc của Michigan. Thời điểm thu hoạch lý tưởng là từ giữa tháng 11 đến giữa tháng 1, khi nhiệt độ khoảng âm 10 độ C. Phải thu hoạch nho từ tờ mờ sáng để lấy nước sương. Nho có thể được hái sau đợt lạnh đầu tiên, nhưng nếu kiên nhẫn chờ đến đợt lạnh thứ hai thì sẽ có nho với vị ngọt hơn hẳn vì nho đã được qua một vòng đông lạnh – rã đông – đông lạnh. (Quy trình đông lạnh xoay vòng này làm nho bị mất nước; và lượng đường, lượng axít cũng vì thế mà cô đặc hơn). Nước cốt nho sau đó được lên men trong nhiều tháng. Ice wine phải được sản xuất tự nhiên.

Một chai rượu vang đá – Ice wine giữ được trong bao lâu?

Ice wine có hàm lượng axít cao nên không ai giữ nó quá lâu vì nó chỉ hấp dẫn khi còn “trẻ” (và Ice wine thường cực kì đắt nên chưa ai dám mua để làm thí nghiệm xem chúng nằm trong hầm được bao lâu thì hỏng). Phương pháp tốt nhất để đoán hạn sử dụng của ice wine là dựa theo giống nho được dùng để làm ra nó. Vang đá làm từ nho Chardonnay, Cabernet Franc thường không để được lâu. Giống Vidal thì có hạn từ 5 đến 7 năm. Riesling có hạn lâu nhất. Ice wine truyền thống của Đức được làm từ nho Riesling, và giống nho này có thể trữ axít ngay cả trong môi trường nóng, nên chúng là giống nho hoàn hảo nếu ai muốn mua ice wine về làm của để dành. Nhưng nói trước là nó rất đắt. Chai rượu đắt nhất thế giới chính là một chai ice wine (có vỏn vẹn 375 ml) của hãng Royal DeMaria, bán với giá $30,000 vào năm 2006.

Khác với các loại vang khác, nếu bạn mở một chai ice wine thì hãy xem như là nó đã “ra đi vĩnh viễn”, không thể giữ được quá 1 ngày.

Các chai Ice wine chỉ bằng 1/2 chia vang thường nhưng giá đắt gấp nhiều lần

Nhấm nháp ly vang đá vào mùa đông ở Traverse, Michiganlà một trong những điều thú vị nhất khi đến Mỹ vào mùa đông lạnh giá! Có thể nhấm nháp và thưởng thức rượu vang đá không kèm thứ gì; có thể nhâm nhi để thưởng thức mùi thơm của nó với hương vị các loại đào, mơ, hoa dại, mật ong, quả lạc tiên và hạt vải. Cũng có thể uống rượu vang đá khi ăn pa-tê gan, hoặc dùng cùng với các loại pho mát non mềm, hoa quả tươi có độ ngọt không vượt qúa độ ngọt của rượu. Cần ngâm rượu trong xô đá khoảng 15 phút trước khi thưởng thức.