Để có thể chạm đến “giấc mơ Mỹ” là mơ ước của nhiều người Việt và họ đã và đang tìm nhiều biện pháp để đến Mỹ và ở lại. Người thì kiên nhẫn chờ đợi hơn 10 năm theo diện đoàn tụ, người thi đi du lịch và trốn ở lại. Và cách phổ biến nhất là kết hôn với một công dân hay một thường trú nhân hợp pháp ở Mỹ. Những cuộc hôn nhân giả thường ký một hợp đồng hoặc thỏa thuận ngầm để khai thác lỗ hổng pháp lý hay kẽ hở của pháp luật với nhiều hình thức tinh vi khác nhau. Nhưng tựu chung họ phải chứng minh cho Sở Di trú rằng mối quan hệ này xuất phát từ tình cảm chứ không vì mục đích định cư, xuất phát từ quá khứ, đang duy trì và sẽ tiếp tục trong tương lai. Thường thì sau khi có thẻ xanh, hai người sẽ li hôn và kết thúc “hợp đồng hôn nhân”.

Vì có rất nhiều trường hợp sử dụng cách này nên nhân viên Sở Di trú kiểm tra rất chặt chẽ và mỗi năm có hàng trăm trường hợp người Việt bị trục xuất về nước và cấm vĩnh viễn nhập cảnh vào Mỹ khi bị phát hiện là hôn nhân giả. Theo báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Pew, năm 2011 có 40,4 triệu người nhập cư đang sinh sống tại Mỹ, trong đó có 11,5 triệu người nhập cư và cư trú bất hợp pháp. Người nhập cư bất hợp pháp gốc Mexico có khoảng 6,8 triệu (chiếm 59%), El Savaldo khoảng 660 nghìn (chiếm 6%) và Việt Nam khoảng 170 nghìn (chiếm 2%)

Tại Hoa Kỳ, Sở Di trú Hoa Kỳ (USCIS) rất nghiêm khắc với nạn kết hôn giả, cơ quan này có thể được phép phạt với một bản án tù giam đến 10 năm và buộc phải nộp tiền phạt lên đến $ 250.000 tiền phạt. Đối với công dân Mỹ, kết hôn giả sẽ phải chịu mức án là 10 năm tù giam và số tiền phạt lên đến 250.000 USD. Đối với công dân nước ngoài, kết hôn giả sẽ bị trục xuất ra khỏi nước Mỹ, phạt 250.000 USD và cấm nhập cảnh vĩnh viễn.

Một câu chuyện kết hôn giả

T là nhân viên trong một công ty về dịch vụ du lịch tại TPHCM, người thân trong gia đình định cư ở Mỹ. Không hiểu người thân này dụ dỗ những gì mà T và gia đình đồng ý mai mối để kết hôn giả với một Việt kiều có quốc tịch Mỹ, mục đích để được bảo lãnh xuất cảnh định cư sang Mỹ, chứ không chung sống thành vợ chồng, sau khi định cư, đủ thời hạn ly hôn theo pháp luật Mỹ thì sẽ ra tòa làm thủ tục chia tay! Việc kết hôn, làm thủ tục, vấn đề tiền bạc, chi phí đi lại cho “chú rể”… đều có thỏa thuận, lập thành văn bản viết tay với các điều khoản rõ ràng. Nhưng…..

Vi phạm hợp đồng

Không biết đã được ai tư vấn, làm các thủ tục, đặc biệt là phần nghi thức cưới xin theo phong tục của người Việt Nam, rồi việc chuẩn bị các giấy tờ tài liệu, hình ảnh… được hai bên chuẩn bị rất chu đáo, mọi thứ có thể nói là y như thật! Chính vì “kịch bản” này mà trong thời gian lưu trú ở Việt Nam để làm các bước đăng ký và tiến hành nghi thức kết hôn “chú rể” đã… phải lòng “cô dâu”. Sau lễ cưới, “chú rể” không về ở tại khách sạn như thỏa thuận mà về ở hẳn trong nhà của T.

Cũng không biết đã nghe ai bày vẽ: Đã là vợ chồng thì phải chụp cảnh hai người ở chung, ngủ chung trông thật… sexy thì khi phỏng vấn người ta mới tin tưởng và cấp visa cho. Vì vậy, T. đã mua máy ảnh về để hai người dàn cảnh chụp tự động. T không ngờ đây là giai đoạn mà “chú rể” đã “bẻ chìa” đòi làm chồng thật và đêm hôm ấy “tai nạn” đã xảy ra… Biết nói với ai, tố cáo với ai đây trong khi hai người đã chính thức đăng ký kết hôn và làm đám cưới (!?).

Trong thực tế, có cả những trường hợp đã được xuất cảnh sang nước ngoài, nghĩ là hợp đồng về cơ bản đã thực hiện xong. Tuy nhiên, tại xứ người, vẫn có trường hợp người đàn ông đã không giữ đúng lới hứa, giở trò: Đòi làm chồng thật hoặc chỉ “đòi” để thỏa mãn nhu cầu về sinh lý. Nếu không đồng ý sẽ bị họ gây khó đủ điều, không chịu ly hôn, thậm chí có trường hợp còn dọa sẽ tố cáo việc kết hôn giả tạo, vi phạm luật nhập cư…

Hậu quả pháp lý và những hệ lụy

Việc thỏa thuận kết hôn giả là vi phạm pháp luật và việc sử dụng giấy chứng nhận kết hôn đó để bảo lãnh xuất cảnh cũng là vi phạm luật nhập cư của cả Mỹ và Việt Nam. Trường hợp của chị T., và các trường hợp tương tự khác, về mặt pháp lý hai người đã là vợ chồng. Nếu không có bằng chứng nào cho rằng việc kết hôn là giả tạo và cũng không có cơ quan chức năng nào xử lý, như hủy bỏ hoặc thu hồi giấy chứng nhận kết hôn thì hôn nhân của hai người mặc nhiên được pháp luật công nhận, bảo vệ và đương nhiên phát sinh các quyền và nghĩa vụ của vợ chồng, trong đó có quyền sống chung, cùng nhau xây dựng hạnh phúc gia đình…

Lẽ tất nhiên, giữa họ thông thường đều có thỏa thuận, có thể bằng miệng hoặc bằng văn bản, song những thỏa thuận này chỉ là những ràng buộc, cam kết mang tính nội bộ giữa hai người với nhau, chứ khi có tranh chấp xảy ra không ai dám lấy ra làm bằng chứng để nhờ pháp luật can thiệp, giải quyết.

Cho nên, có nhiều trường hợp đương sự phải “ngậm bồ hòn làm ngọt”, nếu một bên lật lọng, “bẻ chìa” như trường hợp của chị T., hoặc có những trường hợp qua phỏng vấn bị nghi ngờ hôn nhân giả tạo, họ đã bị cơ quan chức năng từ chối cấp hôn thú, từ chối cấp visa, hoặc xuất cảnh được phải sống trong nơm nớp lo sợ, vì nếu bị phát hiện vẫn có thể bị trục xuất về nước. Cũng có người gặp thuận lợi khi xuất cảnh nhưng lại gặp khó khi ly hôn, do “người kia” không hợp tác, không tạo điều kiện, để ly hôn được cũng rất vất vả nơi xứ người.

Ngoài ra, có những trường hợp, không đi được hoặc nửa chừng đương sự không chịu bảo lãnh thì khó có thể kiện để đòi lại tài sản, coi như “tiền mất tật mang”, mà sự mất mát tiền bạc này không hề nhỏ so với thu nhập của người Việt Nam.

Cho nên, đây cũng là bài học chung cho những ai có tư tưởng vọng ngoại bằng hôn nhân giả. Những cô dâu, chú rể này vừa vi phạm pháp luật vừa đối diện với nhiều rủi ro, bất trắc không lường trước được.

Nước Mỹ – cạm bẫy ngọt ngào chốn thiên đường, đến Mỹ bằng đôi chân của mình – nước Mỹ là thiên đường, đi nhờ chiếc vé hôn nhân giả – cạm bẫy ngọt ngào với cái giá phải trả có khi mất cả cuộc đời vẫn chưa hết nợ.